Αὐτὸ ποὺ μένει...

Ἄν ἕνας ἄνθρωπος, καθ' ὅλα ὑγιῆς, βρεθεῖ σὲ ἕνα περιβάλλον ἐχθρικό, προφανῶς κινδυνεύει. Ἄν γιὰ παράδειγμα, κάποιο παιδί, ἡ οἰκογένειά τοῦ, τὸ ξυλοφορτώνει καθημερινά, τότε αὐτὸ τὸ παιδὶ ἔχει μεγάλες πιθανότητες νὰ ὑποστεῖ σωματικὲς βλάβες, (π.χ. νὰ σπάσει τὸ χέρι τοῦ) πολὺ μεγαλύτερες ἀπ'ὅτι ἕνα ἄλλο, σὲ μιᾶ οἰκογένεια ποὺ δὲν τὸ ξυλοφορτώνει. Ἄν λοιπὸν τὸ πρώτο παιδὶ σπάσει τὸ χέρι τοῦ, ἐξαιτίας τῆς οἰκογενειακῆς βίας, δὲν μπορεῖ κανεῖς νὰ τὸ θεωρήσει, οὕτε φιλάσθενο, οὕτε ἐπιρεπὲς στοὺς τραυματισμοὺς. Αὐτὰ εἷναι, πιστεύω κατανοητὰ καὶ ἀποδεκτὰ ἀπ'ὅλους. Ἡ θεραπεία ἑνὸς τέτοιου τραυματισμοῦ, ἐκτὸς ἀπὸ χρονοβόρος εἷναι καὶ πολὺ ἰδιαίτερη, γιατί, ἡ αἰτία τοῦ κακοῦ, παραμένει.Σὲ ἕνα εὐνομούμενο κράτος, ἡ κοινωνικὴ ὑπηρεσία, θα ἀπομάκρυνε τὸ παιδί ἀπὸ τὸ προβληματικὸ περιβάλλον, τουλάχιστον μέχρι νὰ γίνει τελείως καλὰ, καὶ ἐνδεχομένως καὶ στὸ διηνεκές, γιὰ νὰ τὸ προστατέψει. Μία τόσο κακὴ συμπεριφορὰ τῶν γονιῶν, σχεδόν βεβαιώνει ὅτι θὰ ἐπαναληφθεῖ. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τὸ παιδί , θὰ ἀπειλεῖται συνεχῶς, ἐφόσον παραμένει σὲ αὐτὸ τὸ περιβάλλον. Στὴν περίπτωση λοιπὸν ποὺ ἀπὸ ἀβλεψία, ἤ καὶ ἀναλγησία, τὸ παιδί παραμείνει στὴν οἰκογένειά τοῦ, καὶ αὐτοὶ τοῦ ξανασπάσουν τὸ χέρι, τὸ πράγμα δυσκολεύει.Ὄχι μόνο γιατὶ τὸ δίς, σπασμένο χέρι θεραπεύεται πιὸ δύσκολα, καὶ εἷναι πιὸ εὐπαθές, ἀλλὰ καὶ γιατὶ εἷναι πιὰ βέβαιο ὅτι αὐτὸ θα ἐπαναλληφθεῖ, καὶ θὰ ἐπαναλλαμβάνεται, ἴσως καὶ μὲ μεγαλύτερο μένος, ἀφοῦ ἡ ἀτιμωρισία εἷναι ἡ μητέρα τῆς ἀσυδοσίας. Μοιραία λοιπόν τὸ παιδί αὐτό, θὰ καταντήσει ἀνάπηρο, ὄχι γιατὶ εἴχε κάποια κληρονομικὴ πάθηση, ἀλλὰ ἐξαιτίας τοῦ κακοῦ τοῦ περιβάλλοντος. Μεγάλη πιθανότητα ὑπάρχει ἀκόμα, ὅταν αὐτὸ ἀργότερα κάνει οἰκογένεια, νὰ ἀναπαράγει τὴν βία ποὺ δέχτηκε, καὶ νὰ ἀφήσει κὶ αὐτὸ τὸ παιδὶ τοῦ ἀνάπηρο. Οὔτε κὶ αὐτὸ τὸ παιδὶ ὅμως, θὰ εἷναι κληρονομικὰ ἀνάπηρο, οὔτε κὰν φιλάσθενο. Ὅλα αὐτά, εἷναι πιστεύω κατανοητά, καὶ δὲν ἀμφισβητούνται. Εἷναι λοιπὸν ἀνόητο νὰ προσπαθοῦμε, νὰ θεραπεύσουμε μακροχρόνια τέτοια περιστατικά, μὲ φαρμακευτική ἀγωγή. Νὰ δίνουμε γιὰ παράδειγμα, σ'αὐτὰ τὰ παιδιά, συμπληρώματα ἀσβεστίου γιὰ νὰ μὴν σπάνε τὰ κόκαλά τοὺς εὔκολα.Ἤ ἀκόμα νὰ τοὺς δίνουμε ἀντικαταθλιπτικὰ γιὰ νὰ μὴν νοιώθουν δυσφορία μὲ αὐτὸ ποὺ τοὺς συμβαίνει. Κάτι τέτοιο εἷναι χυδαῖο, καὶ μόνο ἐκ τοῦ πονηροῦ μπορεῖ νὰ συμβαίνει. Νὰ ὑπάρχει δηλαδὴ συμφέρον, σὲ κάποιον γιατρό, ὁ ὁποῖος διατηρεῖ ἔτσι τὴν πελατεία τοὺ, προσφέροντας παράλληλα ἄλοθι στοὺς γονεῖς, ἀφοὺ ἔτσι, τοὺς ἀπαλλάσει τῶν εὐθυνῶν τούς. Κάτι τέτοιο συμβαίνει καὶ μὲ τὶς ψυχικὲς παθήσεις. Ἕνα ἀκατάλληλο οἰκογενειακὸ περιβάλλον, δημιουργεῖ πρόβλημα σ' ἕνα εὐαίσθητο παιδί, καὶ κάποια στιγμή, αυτὸ παθαίνει ἕνα ψυχωτικὸ ἐπεισόδιο. Γιὰ παράδειγμα, μία αὐταρχικὴ μητέρα, προσκολλάται στὴν κόρη τῆς, ἀπὸ μωρό, ἐμποδίζοντάς τὴν ἔτσι, νὰ ἀναπτύξει ἐλεύθερα τὴν προσωπικότητά τής.Ἐκμεταλευόμενη τὴν ἀδυναμία τῆς μικρῆς νὰ ἀντιδράσει, κυρίως λόγω τῆς ἀγάπης ποὺ φυσικά τὴς ἔχει, ἡ μητέρα παρεμβαίνει συνεχῶς στὴ ζωὴ τῆς. Μὲ τὸν ὐπερπροστατευτισμὸ τῆς καὶ τὸν παρεμβατισμὸ τῆς, τὴν ἐμποδίζει νὰ ἀναπτύξει ὁποιαδήποτε πρωτοβουλία, καὶ σταδιακὰ ἡ μικρή, μαθαίνει νὰ ὑποτάσεται. Μαθαίνει νὰ παραμερίζει αὐτά ποὺ θέλει, καὶ ποὺ νοιώθει, πρός χάριν τῶν ἀποφάσεων τῆς μητέρας. Αυτὸ δὲν θα εἶχε μεγάλη σημασία, ἄν οἱ ἐπιθυμίες τῆς κόρης ἔπαυαν νὰ ὐπάρχουν. Ἐπειδὴ ὅμως αὐτές συνεχίζουν νὰ ὑπάρχουν, δημιουργείται πρόβλημα, ὄχι μόνον, γιατὶ ἡ κόρη δὲν ξέρει πως νὰ πάρει αὐτό ποὺ θέλει, ἀλλὰ καὶ γιατὶ ἀκόμα κὶ ἄν τὸ διδαχθεῖ, συναισθηματικὰ δὲν εἷναι σὲ θέση νὰ τὸ πραγματοποιήσει. Ἔχει ἄς ποῦμε κάποιου εἴδους, συναισθηματική ἀναπηρία. Κἀποια στιγμή λοιπόν, ποὺ ἡ διάσταση τῶν βουλήσεων θὰ εἷναι μεγάλη, ἡ κόρη θὰ στρεσαριστεῖ πολύ. Ὅσο ἡ πίεση τῆς μητέρας θα μεγαλώνει, τόσο θὰ αὐξάνει καὶ ἡ ἐπιβάρυνση τῆς κόρης. Μὲ τέτοια παρατεταμένη, ἔντονη πίεση, ὅταν κάποιος πιεστεῖ νὰ κάνει κάτι ποὺ δὲν θέλει καθόλου, ἤ καὶ τὸ ἀποστρέφεται ἀκόμα, μπορεῖ νὰ ὁδηγηθεῖ σὲ ψυχωτικὸ ἐπεισόδιο. Αὐτὸ δὲν σημαίνει βέβαια ὅτι εἶχε "κληρονομική προδιάθεση" γιατὶ ἀπλὰ ὑπήρξε αἰτία γι'αὐτό ποὺ ἔγινε. Κάτι τέτοιο μάλιστα τό παθαίνουν οἱ στρατιώτες σἐ συνθήκες σκληροῦ πολέμου, (π.χ. Βιετνάμ) καί νομίζω τότε λέγεται "νόσος τῶν χαρακωμάτων". Ἀσφαλῶς χρειάζετια φαρμακευτικὴ ἀγωγὴ, γιὰ νὰ ἀντιμετωπιστεῖ τὸ πρόβλημα ὅταν ἐμφανιστεῖ. Πέρα ἀπ'τὸ σύμπτωμα ὅμως, ὑπάρχει καὶ ἡ αἰτία ποὺ τὸ προκάλεσε. Δηλαδὴ ἡ αὐξημένη πίεση. Ἐδῶ ὅμως μπλέκουν τὰ πράγματα! Στὴν περίπτωσή μάς, αὐτὴ ποὺ θὰ πάει τὴν κόρη στὸ γιατρό, εἷναι ἡ μάνα, ποὺ ἔπ' οὐδενεῖ λόγω θὰ δεχτεῖ τὴν εὐθύνη τής, ἀφοῦ πιστεὐει ὅτι ὅλα τὰ κάνει γιὰ καλὸ τῆς. Ὁ γιατρὸς πάλι, ἀσφαλῶς ξέρει τὴν ἀλήθεια, ἄν ὅμως τὴν πεῖ , ἀπλῶς θὰ στείλει ἕναν πελάτη σὲ ἄλλον γιατρό. Δεδομένης δὲ τῆς κοινωνικῆς ἀντίληψης περὶ οἰκογενεῖας, ἡ κοινωνικὴ ὑπηρεσία δὲν θὰ ασχοληθεῖ κὰν μὲ τὸ θέμα. Ἡ ἄμοιρη κόρη λοιπόν, εἷναι καταδικασμένη νὰ ὑποστεῖ ξανὰ τὸ ἴδιο μαρτύριο, μόνο ποὺ τῶρα εἷναι ἐπιβαρυμένη. Σάν τὸ παιδὶ τής ἀρχῆς αὐτοῦ τοῦ κειμένου. Καὶ ἀφοῦ οἱ συνθήκες παραμένουν ἴδιες, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ εἷναι τὸ ἴδιο, ἀλλὰ θὰ ἔρθει ευκολότερα, λόγω τῆς ἐπιβάρυνσης. Γιὰ τὴν δὲ κατάθλιψη, ποὺ πιάνει τοὺς ἀσθενεῖς μετὰ ἀπὸ κάτι τέτοιο, ὁ γιατρὸς ἀναιδῶς, ἀπλὰ θὰ δῶσει ἀντικαταθλιπτικά. Καὶ αὐτὸ τοὺς βολεύει ὅλους, πλῆν τῆς κόρης. Αὐτὸ θὰ γίνεται ξανὰ καὶ ξανὰ μέχρι ἡ κόρη εἶτε νὰ καταρεύσει τελείως καὶ νὰ ὁδηγηθεῖ σὲ ἐγκλεισμὸ σὲ ψυχιατρεῖο, εἶτε νὰ ὁδηγηθεῖ στὸ φόνο τῆς μητέρας ποὺ τὴν καταπιέζει. Δὲν εἷναι λίγες οἱ περιπτώσεις ποὺ "πολὺ ἥσυχα" παιδιά, ποὺ στὸ παρελθὸν νοσηλεύτηκαν γιὰ "ψυχολογικά προβλήματα", σκότωσαν τὴν οἰκογένειά τοὺς. Πρόσφατα ἡ κυρία Φωτεινὴ Τσαλίκογλου, καθηγήτρια στὴν Πάντειο, κυκλοφόρησε ἕνα βιβλίο μὲ αὐτό ἀκριβῶς τὸ θέμα. Ἡ μόνη πραγματικὴ λύση στὸ πρόβλημα, εἷναι ἡ ἀλλαγὴ περιβάλλοντος, καὶ ἡ σταδιακὴ ἀποκατάσταση τῆς προσωπικῆς ζωῆς τοῦ ἀσθενοῦς. Σ'αὐτὸ ὅμως ἡ ἀντίδραση τοῦ περιβάλλοντὸς τοῦ, εἷναι τόσο ἔντονη, ποὺ πρακτικὰ εῐναι ἀδύνατο νὰ συμβεῖ. Τὶ μένει λοιπόν; Ἐπειδὴ ἐμεῖς ἔτυχε νὰ βρεθούμε σὲ καλὸ περιβάλλον, καὶ νὰ ἀποφύγουμε τὰ πιὸ πάνω, ἄς μὴν ξεχνάμε ὅτι κάποιοι ἄλλοι δὲν εἶχαν τὴν τύχη μὰς. Ἄς τοὺς στέλνουμε τὴν ἀγάπη μάς, ὅπως μπορεῖ ὁ καθένας. Δὲν μιλάω γιὰ λεφτὰ ἤ γιὰ κάτι ἄλλο ὑλικό. Ἀπλὰ ἄς τοὺς σκεφτόμαστε πότε - πότε, κὶ ας ευχόμαστε νὰ πάνε ὅλα καλά, καὶ νὰ βροῦν τὴ δύναμη νὰ φτιάξουν ὁ καθένας τὴ ζωὴ τοὺ ὅπως τὴν ἐπιθυμεῖ. Νὰ ἀποτινάξουν τὴν τυρρανία ποὺ τοὺς βασανίζει, μὲ τρόπο εἰρηνικὸ καὶ νὰ ζήσουν τὴν ὑπόλοιπη ζωὴ τοὺς μὲ ἠρεμία καὶ γαλήνη. Δὲν μὰς στοιχίζει τίποτα αὐτό, ἄν δουλεύει ὅμως, μπορεῖ καὶ νὰ τοὺς βοηθήσει. Ἄν ὄχι, κανεὶς δὲν ἔχει νὰ χάσει κάτι.